ترور سلیمانی و چشم انداز صلح در جنوب غربی آسیا

خلاصه:

بر اساس یک دیدگاه رایج، ترور یک وارث ظاهری باعث "جنگ بزرگ" در گذشته شد، اگرچه این ترور توسط یک ملی‌گرای 19 ساله صرب انجام شد. ترور سرلشکر سلیمانی، از سوی دیگر، افسر شاخه ای از نیروهای مسلح یک ملت مستقل، به دستور ترامپ، رئیس جمهور قدرتمندترین کشور جهان صورت گرفت. دلایل خوبی برای این باور وجود دارد که این ر
ویداد تنها می تواند منجر به خشونت بیشتر در منطقه ای شود که قبلاً توسط جنگ ها فلج شده است. با این حال، حداقل دو واقعیت به ما دلیلی می دهد که باور کنیم این ترور می تواند صلح را به ارمغان بیاورد نه خشونت بیشتر. اولاً، منطقه، آسیای جنوب غربی و شمال آفریقا در حال حاضر در میانه یک جنگ جهانی از طریق نیروهای نیابتی نزدیک به یک دهه است. دوم، انتقام سنجیده ایران در قبال این ترور، اگرچه توسط نیروهای مسلح دولت اجرا شد، اما ممکن است چشم انداز یک «جنگ بزرگ» دیگر را کاهش داده باشد.

 برای درک اهمیت وقایع اخیر مربوط به ایالات متحده و ایران، مهم و ضروری است که عناصر فرهنگی، مذهبی، نظامی و ژئوپلیتیکی به دقت مورد توجه قرار گیرند. این یادداشت با تکیه بر واقعیت‌ها، نه بر سیاست یا چرخش، نشان می‌دهد که انتقام از ترور قاسم سلیمانی می‌تواند و می‌تواند صلح را در جنوب غرب آسیا به ارمغان بیاورد.

حدود 40 سال است که روابط ایران و آمریکا با خصومت شدید همراه بوده است. ایران آمریکا را به ترتیب کودتا و سرنگونی دولت‌های منتخب دموکراتیک، حمایت از رژیم وحشی و منفور شاه، حمایت از صدام حسین در طول جنگ 8 ساله‌اش با ایران، سرنگونی عمدی یک هواپیمای مسافربری ایرانی و تلاش فعال برای تغییر رژیم در ایران متهم می‌کند. از سال 1980

ایالات متحده دولت ایران را مسئول پنجاه و دو دیپلمات و شهروند آمریکایی می داند که به مدت 444 روز در جریان انقلاب 1979 گروگان گرفته شده بودند. علاوه بر این، دولت ایالات متحده دولت ایران را به استفاده یا حمایت از بازیگرانی که از تروریسم استفاده می کنند، بی ثبات کردن منطقه و توسعه سلاح های هسته ای را متهم می کند.

 هیچ یک از نارضایتی ها و اتهامات طرفین هرگز به طور مستقیم و دوجانبه بین دو دولت مورد بحث قرار نگرفت. تنها به دو موضوع پرداخته شد اما همچنان در چارچوب ابتکارات چندجانبه و/یا از طریق نهادهای بین المللی.

ایران برای حل و فصل تیراندازی به پرواز 655 ایران ایر، ایالات متحده را به دادگاه بین المللی دادگستری (ICJ) برد. پرونده دیوان بین المللی دادگستری در سال 1996 زمانی که ایالات متحده «تأسف عمیق خود را ابراز کرد» و با پرداخت 61.8 میلیون دلار به خانواده های قربانیان موافقت کرد، منتفی شد. ، بدون پذیرش مسئولیت قانونی.

در سال 2015، ایران و گروه 1+5 (اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان) به توافقی با عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دست یافتند تا فعالیت‌های هسته‌ای ایران را در ازای لغو تحریم‌ها، عمدتاً تحریم‌های آمریکا، محدود کنند. اما این نیز یک توافق چند جانبه مورد تایید شورای امنیت بود، نه یک توافق دوجانبه بین دولت‌های ایران و ایالات متحده، با این حال، دولت ترامپ به طور یکجانبه از این توافق خارج شد، همه تحریم‌ها را بازگرداند و تحریم‌های جدیدی را اعمال کرد.

دولت ترامپ مدعی شد که این توافق ناعادلانه است و می‌خواهد ایران را از طریق استراتژی «فشار حداکثری» مجبور به مذاکره مجدد درباره یک توافق جدید کند که نه تنها برنامه هسته‌ای‌اش را محدود می‌کند، بلکه نفوذ آن در منطقه و بالستیک آن را نیز محدود می‌کند. برنامه موشکی و حمایت آن از تروریست ها. ایران گفت که برنامه موشکی این کشور دفاعی است و بنابراین غیرقابل مذاکره است. ایران همچنین حمایت از تروریست ها را تکذیب کرد. ایران اعتراف کرد که از حزب‌الله و برخی گروه‌های فلسطینی (حماس، جهاد اسلامی، جبهه مردمی) حمایت می‌کند، اما آنها را جنبش‌های مقاومت مشروع می‌داند که برای تعیین سرنوشت و حقوق خود می‌جنگند. علاوه بر این، ایران از مذاکره مجدد درباره توافقی که قبلاً توسط شش دولت از جمله دولت ایالات متحده و شورای امنیت سازمان ملل متحد امضا و حمایت شده بود، خودداری کرد. در مورد نگرانی‌های هسته‌ای، ایران اشاره کرد که یک فرمان دینی دائمی وجود دارد که ایران را از ساخت و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای منع می‌کند، برنامه را صلح‌آمیز می‌کند و در چارچوب حقوقش بر اساس معاهدات بین‌المللی است.

 در روز 3 ژانویه، مدتی پس از نیمه شب (به وقت بغداد)، در یک حمله هشت نفر در نزدیکی فرودگاه بغداد کشته شدند. یک ساعت بعد، ارتش آمریکا با صدور بیانیه‌ای در بخشی از آن گفت: «به دستور رئیس‌جمهور، ارتش آمریکا با کشتن قاسم سلیمانی اقدام دفاعی قاطعی برای حفاظت از پرسنل آمریکایی در خارج از کشور انجام داده است». دقایقی بعد ترامپ تصویر پرچم آمریکا را در توییتر منتشر کرد که هیچ کلمه ای با تصویر همراه نبود. اندکی بعد، رهبر معظم ایران، سید علی حسینی خامنه ای، ترجمه ای از آیات اول هر سوره (به جز یک سوره) از قرآن را در توییتر منتشر کردند: «بسم الله الرحمن الرحیم». این رویدادها و واکنش های مرموز جامعه جهانی را نگران کرد که درگیری نظامی بزرگ دیگری در حال شکل گیری است.

 

به مدت پنج روز، مقامات آمریکایی و ایران به تبادل تهدید و مقابله با تهدیدات پرداختند. در بسیاری از شهرهای ایران، دسته‌های عزاداری گسترده برپا شد و بر فشار انتظار انتقام‌جویی بر حکومت ایران افزود. قبل از تشییع پیکر سلیمانی در زادگاهش کرمان و همزمان با حمله پنج روز قبل از آن، حدود سیزده موشک بالستیک به پایگاهی که نیروها و دارایی های آمریکایی در عراق بود اصابت کرد. پس از این حمله، ترامپ جلسه ای را بدون سخنرانی برای مردم آمریکا ترک کرد. روز بعد، ترامپ در یک سخنرانی در ساعت 11 صبح خطاب به ملت، بیانیه کوتاهی صادر کرد و اساساً اعلام کرد که به حمله ایران از نظر اقتصادی و نه نظامی پاسخ خواهد داد. فعلاً از "جنگ بزرگ" دیگری جلوگیری شد.

 حداقل برای آینده نزدیک، به نظر می رسد که خاورمیانه که در حال حاضر یک میدان نبرد است، رویارویی مسلحانه دیگری را تجربه نخواهد کرد. دلیل اصلی این است که علیرغم اینکه اکثر تحلیل‌گران و مفسران از اشاره به آن اجتناب می‌کنند، این است که انتقام‌جویی ایران، تا آنجا که در این مرحله می‌دانیم، منجر به تلفات انسانی نشده است. بسیاری از تئوری ها سعی کردند توضیح دهند که چگونه می توان بیش از 12 موشک بالستیک به زمینی که بیش از 1500 سرباز آمریکایی را در خود جای داده بود بدون اینکه منجر به مرگ شود، اصابت کرد.

 روز چهارشنبه، اگرچه ترامپ قبلاً اعلام کرده بود که این حمله منجر به کشته یا زخمی شدن هیچ یک از نیروهای آمریکایی نشده است، رسانه‌های بزرگ به نقل از کارشناسان اعلام کردند که «آنها [رهبران نظامی ایران] عمداً اشتباه کردند.» این عبارت شناسی خفه بی گناه نیست و شایسته توضیح است. کلمه «از دست رفته» به معنای «عدم برخورد، رسیدن یا تماس با هدف» است. کلمه "شکست خورده" به معنای ناموفق بودن عمل در دستیابی به هدف مورد نظر است. کسانی که این موشک ها را پرتاب کردند حتماً قصد داشتند چیزی را بزنند. اگر آنها اشتباه می کردند، نتوانستند به هدف خود ضربه بزنند. موشک ها در مکان اشتباه و ناخواسته فرود آمدند. آنها نامنظم و مبهم بودند. داده ها نشان می دهد که ضربات دقیق بوده است، آنها در داخل پایگاه و ساختمان های خاص او بوده اند. بنابراین، «غیبت عمدی» منطقی نیست. این انتخاب کلماتی است که با انگیزه سیاست و تعصب و تعصب ریشه‌دار است.

 برای سال‌ها، رسانه‌های غربی مسلمانان (و برخی دیگر از رنگین‌پوستان) را خون‌ریز، خشن و غیرمنطقی معرفی می‌کردند. آنها انتظار داشتند که رهبران ایران بهای سنگینی را در قالب تلفات جانی، در تلافی از دست دادن یک شخصیت مهم، که توسط دسته‌های عزاداری عظیم در سراسر کشور نشان داد، بپردازند. آنها فکر نمی کردند و نمی توانند بپذیرند که رهبران ایران به یک انتقام بدون خونریزی راضی می شوند، به ویژه اگر چنین انتقامی به آنها اجازه می دهد که به جای حفظ آرامش، آنچه را که به نظر می رسد مخزن عظیمی از حسن نیت است از مردم خود حفظ کنند. محکومیت - از سوی متحدان ایالات متحده بنابراین، رسانه‌ها و کارشناسانشان به جای اینکه بگویند ایران یک واکنش استراتژیک، حساب شده و بلندمرتبه را انتخاب کرده است، توصیف غیرمعقول و متعصبانه نتیجه را انتخاب کردند که «عمداً از دست رفته است».

 

درست قبل از حمله تلافی جویانه، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران با صدور بیانیه‌ای رسمی گفتند: «سال‌ها آرزوی شهادت سرانجام به سلیمانی عزیز رسید، این مقام عالی که خون پاکش توسط بدبخت‌ترین انسان روی زمین ریخته شد». امیرعلی حججی زاده، فرمانده نیروی هوافضای ایران، پس از اعتصاب در 18 دی، طی یک جلسه توجیهی مفصل گفت: «هیچ جانی جایگزین جان سلیمانی نمی‌شود، حتی جان ترامپ». وی افزود: هدف از این حمله کشتن نیروهای آمریکایی نبود. حال سوال این است که هدف از حمله به پایگاه آمریکایی در عراق چه بود؟

 

برای رهبران ایران، هدف اعلام شده روشن است و آن را به صراحت بیان کردند: خروج نیروهای آمریکایی از منطقه. رهبران ایران تاکید کرده اند که حضور نیروهای خارجی در خاورمیانه عنصر بی ثباتی است. آنها استدلال کرده اند که اگر کشورهای منطقه رها شوند تا خودشان و بدون دخالت بیگانگان خودشان را اداره کنند، بیشتر به منافع متقابل خود آگاه خواهند شد و روابط خود را با همسایگان خود بر اساس آن منافع و نگرانی های متقابل تنظیم خواهند کرد. . استدلال مخالف کسانی که به دنبال حضور نیروهای خارجی در منطقه هستند این است که ایران اراده خود را بر همسایگان ضعیف‌تر خود تحمیل خواهد کرد. بنابراین، حضور نیروهای آمریکایی یک عامل بازدارنده است. در چارچوب این بحث، ترور سلیمانی و انتقام گیری سنجیده ایرانیان را می توان مهمترین رویداد دانست.

 

اولاً، این اولین بار از زمان جنگ جهانی دوم است که ایالات متحده مستقیماً مورد حمله قرار گرفت و پاسخ نظامی نداد. شاید به این دلیل است که ابتدا ضربه زد و به شکلی بسیار نامتناسب برخورد کرد.

 

دوم، دقت حمله و موفقیت آن در دستیابی به اهداف، قواعد درگیری و نحوه درک ایران را تغییر داده است. ایران توانست به دولت ایالات متحده و همسایگانش در برد موشک‌هایش بگوید که می‌تواند مستقیماً حمله کند، نه از طریق نیابتی، و با دقت حمله کند. این بیانیه که زمانی با حمله به عین الاسد ثابت شد، منبع نگرانی عمیق کشورهای حاشیه خلیج فارس شد. اگر دولت ایالات متحده از هر یک از پایگاه‌های بحرین، کویت، قطر، عربستان سعودی و/یا امارات متحده عربی به سرزمین اصلی ایران حمله کند، ایران می‌تواند مستقیماً و با همان دقت تلافی کند. به عبارت دیگر، حضور نیروهای آمریکایی دیگر بازدارنده نیست، سپرهای دفاعی خریداری شده آنها مانع از اصابت همه موشک‌ها به اهداف نمی‌شود و هیچ یک از دارایی‌های گرانبهای آنها نمی‌تواند خارج از دسترس موشک‌های ایران باشد.

 سوم، ایران توسط دشمنانش به عنوان کشوری که توسط متعصبان، رهبران غیرمنطقی اداره می شود که فاقد شجاعت و اراده برای رویارویی مستقیم با دشمنان ایران هستند، معرفی شده است. در عوض، آنها مدعی شده بودند که ایران از تروریسم برای کشتن مردم بیگناه و انجام حملات بی رویه و بی پروا استفاده می کند. مهمتر از همه، دشمنان ایران ادعا کرده اند که چون ایران غیردموکراتیک، غیرمنطقی و تشنه به خون است، نباید اجازه ساخت سلاح هسته ای به آن داده شود. حمله به عین الاسد این روایت را در هم شکست.

ایران از هیچ یک از متحدان/نمایندگان خود برای پاسخ استفاده نکرد.

تسلیحات ایران به اهداف خود اصابت کرد

سلاح های ایران دقیق بود

این حمله باعث کشته شدن غیرنظامیان یا سربازان نشد،

اعتصاب به شدت نظامی بود،

حمله اعلام شد و به کشوری که حمله در آن رخ داده بود هشدار داده شد و

حمله برنامه ریزی شده، مطالعه شده و عمدی بود – به سختی عمل یک متعصب غیرمنطقی و نامنظم.

نکته مهم، طعنه آمیز بود که اولین کلمات بیانیه ترامپ پس از حمله تلافی جویانه ایران، عزم او را برای جلوگیری از ساختن سلاح هسته ای ایران توصیف می کرد. حداقل به دو دلیل طعنه آمیز است. یک روز قبل، ترامپ اعلام کرد که مکان های فرهنگی ایران را که جنایت جنگی است، ویران خواهد کرد. دوم، ترامپ، علیرغم اقدامات نامنظم خود، کسی است که به کدهای سلاح های هسته ای واقعی و قابل استقرار دسترسی دارد. رهبران مذهبی ایران قبلاً سلاح هسته ای را ممنوع کرده اند. وقایع اخیر کاملاً روشن کرد که احتمال دارد دیگران علیه آنها جنایات جنگی مرتکب شوند، نه برعکس.

 برای پیش بینی آینده منطقه با توجه به این رویدادها که هنوز به مرحله نهایی نرسیده اند، خیلی زود است. با این حال، بر اساس داده‌های مربوط به ایران در 40 سال گذشته، و با توجه به اتفاقاتی که اخیراً رخ داده است، دلایلی برای خوش‌بینی نسبت به آسیای جنوب غربی و شمال آفریقای آرام‌تر وجود دارد. ایالات متحده تحت این دولت یا دولت دیگری، احتمالاً اقدامات خود علیه ایران را کاهش خواهد داد زیرا چیزی فراتر از "فشار حداکثری" وجود ندارد. فشار حداکثری ترامپ نتایج مطلوب را به همراه نداشت و اکنون فشار نظامی نتیجه معکوس داده است. هر دولتی که دارای نهادهایی باشد، حتی اگر توسط رهبران نامنظم رهبری شود، باید مسیر خود را تغییر داده و گزینه های دیگر را در زمانی که ابزارها نتایج مطلوب را به همراه نداشته باشد، در نظر بگیرد. توانایی ایران برای وارد کردن آسیب سنجیده و دقیق به هر کشوری که به آن حمله می‌کند، تعادل استراتژیک جدیدی را ایجاد می‌کند که باید همسایگان خود، به‌ویژه حاکمان سعودی را وادار کند تا محاسبات خود را از طریق ایران تنظیم کنند. گزارش هایی مبنی بر اینکه سلیمانی در شرف ارائه پاسخ ایران به پیشنهاد عربستان برای کاهش تنش با میانجیگری عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق بود، از این ارزیابی حمایت می کند. با توجه به این واقعیت که ایران پیش از این "ابتکار صلح هرمز" خود را که یک پیمان عدم تجاوز است به همسایگان خود در خلیج فارس ارائه کرده بود، دلایل خوش بینی دلایل بدبینانه را کوتوله می کند.

 

_____________

* پروفسورSOUAIAIA یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه آیووا با انتصاب مشترک در مطالعات بین المللی، مطالعات مذهبی، و کالج حقوق است. نظرات نویسنده است که در مورد موضوعات مورد علاقه عمومی صحبت می کند. برای دانشگاه یا هر سازمان دیگری که ممکن است به آن وابسته باشد صحبت نمی کند.